Zelf je manuscript redigeren. Is dat verstandig?

Het schrijven van een manuscript is een prestatie op zich, maar het werk is nog niet klaar zodra de laatste zin op papier staat. Er wacht je nog een taak: het redigeren van je werk.
Maar is het eigenlijk wel verstandig om dit zelf te doen? Of kun je het beter aan een professional over laten? In dit blog geef ik je een aantal voor- en nadelen zodat je zelf een goede keuze kan maken.

En mocht je conclusie zijn dat je het zelluf kan. Dan ben ik de beroerdste niet en geef ik je op de valreep ook nog wat tips om het meeste uit je eigen redactie te halen.

Voordelen van zelf redigeren

Zelf redigeren heeft zeker voordelen. Zo ben jij:

• de enige die precies weet hoe jouw manuscript bedoeld is

Het verhaal komt uit jouw brein. Jij hebt het bedacht en uitgewerkt. Je kent je personages alsof het familie van je is. Als jij je manuscript doorneemt, komt alles dan uit zoals jij het bedoeld hebt?

• Het bespaart je kosten

Yep! Het laten redigeren van je manuscript kost geld. Als je zelf aan de slag gaat, kun je geld besparen. Als je uiteindelijk toch een redacteur inschakelt, dan weet je pas zeker dat deze versie de beste versie is van allemaal.

• Het zorgt voor verbetering van schrijfvaardigheden

Het redigeren van je eigen werk helpt je om bewuster te worden van bijvoorbeeld overvloedig gebruik van bepaalde woorden, de zogenoemde stopwoorden. Veelvoorkomende stopwoorden zijn bijvoorbeeld: gewoon, terwijl, echt, elk, allemaal en last but not least… even. Maak in Word eens een zoekopdracht op deze woorden en kijk hoe vaak ze voorkomen (dit doe je het snelst door ctrl+f in te toetsen). Het zal je misschien wel tegenvallen.

Nadelen van zelf redigeren

Maar, zoals met zoveel dingen, zijn er ook nadelen aan het zelf redigeren van je manuscript. Want stiekem ben je…

• Blind voor je eigen (typ)fouten

Je kent je verhaal van haver tot gort. Je hebt het inmiddels zo vaak doorgenomen dat je brein bepaalde (typ)fouten niet meer registreert. En ‘ik vertrouw wel op de tekstcorrectie in Word’ gaat helaas niet op. Want als je ‘kat’ typt in plaats van ‘kan’ komt er geen rood kringeltje onder het woord tevoorschijn en lees je er zo overheen. Je weet immers wat er zou moeten staan (‘kan’), dus je brein maakt dit er automatisch van. Ook terwijl er toch echt ‘kat’ staat.

• Je blik is wat eenzijdig

Wat bedoel ik daarmee? Je hebt een bepaald idee in je hoofd en zo heb je het ook opgeschreven. Als ik een manuscript redigeer, vraag ik me wel 100x af of dingen wel kloppen.

Voorbeeld: jij hebt een scène beschreven waarin iemand om 10.00 uur op Utrecht Centraal in de trein stapt en om 11.30 uur in Groningen weer uitstapt. Dan duik ik in de NS-app om te checken of dat überhaupt kan (psst: lukt niet, en dan reken ik de gebruikelijke vertragingen niet eens mee…).

• Het is erg tijdrovend

Zelf je manuscript redigeren kost veel tijd. Zeker met ‘Arie Bombarie’ in je oor de hele tijd. Want als je zelf je manuscript doorneemt, word je al snel onzeker en sla je aan het herschrijven van delen van je manuscript. Voor je het weet zit je in een of ander mysterieuze cirkel waarin je blijft herschrijven en bijschaven. Dat wil je niet. Het manuscript is tenslotte een keertje klaar.

Toch zelf aan de slag?

Ben je stiekem een beetje eigenwijs 😉en wil je toch zelf aan de slag? Lees dan vooral deze tips door.

• Laat je manuscript rusten

Geef jezelf de tijd om afstand te nemen van je manuscript. Dit helpt je om weer met een frisse blik in je manuscript te duiken.

• Lees hardop

Door je manuscript hardop te lezen, kun je problemen met het ritme van je zinnen ontdekken. Loopt alles lekker vloeiend door? Ook helpt het je om bepaalde fouten te ontdekken waar je anders misschien overheen zou lezen. Je brein is immers op een andere manier ‘aan het werk’ als je naast lezen ook nog moet praten.

• Vraag om feedback van proeflezers

Vraag een aantal proeflezers om feedback. Niet te veel en kies ze zorgvuldig. Zorg er bijvoorbeeld voor dat er iemand bij zit die veel van het onderwerp weet dat je in je manuscript bespreekt. Iemand die taalkundig goed onderlegd is en iemand waarvan je weet dat het een kritische lezer is. Je helpt je proeflezers door bijvoorbeeld voor specifieke punten feedback te vragen.

Maar Jolan, de vraag is: is het nou verstandig?

Ja, dat is natuurlijk de hamvraag van dit blog. En weet je? Voor mij als redacteur is er natuurlijk maar één antwoord mogelijk. Besteed de redactie van je manuscript uit. Zorg ervoor dat je (met behulp van bovenstaande tips) de beste versie van je manuscript aanlevert en laat het dan door iemand redigeren die weet waar je op moet letten. (Steekt op dit moment hand in de lucht🙋‍♀️ ).

Vind je het spannend om meteen je hele manuscript in mijn inbox te droppen en met gekruiste vingers mijn opmerkingen af te wachten? Probeer mijn manier van werken dan even uit.  Dat kan heel gemakkelijk door een proeverij aan te vragen. Bij de proeverij redigeer ik maximaal tien pagina’s van jouw manuscript alsof het je hele manuscript is. Zo weet je precies wat je kunt verwachten.

Enne…nee, ik werk niet alleen maar voor feelgoodauteurs. Iedereen is welkom.

Wil je meer informatie over de proeverij? Lees dan deze pagina op je gemakje. Heb je nog vragen? Stuur me een e-mail via jolanda@jolandageels.nl.